Από τον τίτλο ακόμα ο μέσος Έλληνας θα φέρει στο μυαλό του το θρύλο του Γιοφυριού της Άρτας και αναπόφευκτα, μια και ο Κανταρέ είναι τόσο κοντινός γείτονας – θεωρείται ο μεγαλύτερος αλβανός συγγραφέας- το «δικό μας» γιοφύρι κάπου κάνει την εμφάνισή του και συνδέεται με το δικό του και μέσω αυτού με έναν αλβανικό μύθο.
Την κατασκευή του γεφυριού του Κανταρέ – που όπως και το δικό μας χρειάζεται μία θυσία για να στεριώσει- και την επίδρασή του στη ζωή του χωριού που το φιλοξενεί, περιγράφει ένας αλβανός χριστιανός καλόγερος του 14ου αιώνα.
Ο μύθος που έπλασε ο Κανταρέ πάντως για πρώτη φορά κατάφερε να μου μεταφέρει την αγωνία που μπορεί να αισθάνονταν οι καθημερινοί άνθρωποι των Βαλκανίων, των προπυλαίων δηλαδή της Ευρώπης, βλέποντας την αναπόφευκτη επιβολή των Οθωμανών, της θρησκείας και της κουλτούρας τους να πλησιάζει.
Με βούτηξε προσωρινά στην καθημερινή ζωή της Χερσονήσου της εποχής και αναγνώρισα ένα παρελθόν από το οποίο μπορεί να έχουν βγει και οι δικοί μου άνθρωποι.
Με γύρισε επίσης στα λαϊκά παραμύθια που διάβαζα μικρή αλλά και σε αυτά που μου διηγιόταν η γιαγιά μου, σε έναν παραμυθόκοσμο που δεν απέχει και τόσο πολύ από αυτόν της Βόρειας, τουλάχιστον, Ελλάδας πριν από δύο-τρεις δεκαετίες. Αυτό μάλλον είναι φυσιολογικό μιάς και οι δύο λαοί γειτονεύουν και συνυπάρχουν από τους αρχαίους χρόνους. Αυτό που μάλλον δεν είναι φυσιολογικό είναι πως εγώ για πρώτη φορά διάβασα βιβλίο συγγραφέα από τη γείτονα και έτσι απέκτησα για πρώτη φορά μία εικόνα για το πώς μπορεί να βλέπουν τον εαυτό τους και την ιστορία τους οι διπλανοί.
Από το μυθιστόρημα του Κανταρέ απουσιάζει η προγονολατρεία – ουφ - ενώ την ίδια στιγμή νιώθεις πως πραγματικά διαβάζεις τη δουλειά ενός μεγάλου. Το συστήνω ανεπιφύλακτα εκτός και αν είστε φανατικοί Ελληνάρες που δεν μπορείτε να διαβάσετε κανένα λογοτεχνικό έργο με κατεβασμένες τις κεραίες ανίχνευσης όσων δεν συμφωνούν απολύτως με όσα κολλυβογράμματα μάθαμε στο σχολείο.
Απόσπασμα:
Και στ’ αλήθεια, κατά κάποιο τρόπο, έτσι ήταν. Ο Τούρκος δεν τους είχε πειράξει. Τίποτα δεν άλλαξε, εκτός βέβαια από μία λεπτομέρεια που φαινόταν ασήμαντη, ανάξια λόγου. Αφορούσε την ημερομηνία που είχαν αυτές οι επιστολές. Δεν είχαν την ημερομηνία του έτους 1379 αλλά – κι αυτό ήταν μία από τις σπάνιες απαιτήσεις των Οθωμανών – του έτους 757 της Εγίρας.
Οι δύστυχοι. Είχαν πάει πίσω έξι ολόκληρους αιώνες και γελούσαν και αστειεύονταν. Τι φρίκη!
* Η πολύ όμορφη έκδοση που έχω είναι του Εικοστού Πρώτου
No comments:
Post a Comment